میگرن و راه های درمان آن

میگرن چیست؟

سردردهای مکرری که اغلب یک طرف سر را درگیر می‌کند و با بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ همراه است. دردهای میگرنی نبض‌دار و به حدی شدید است که عملکرد فرد را مختل می‌کند. سردردها می‌تواند از لحاظ شدت، فرکانس (دفعات حمله در روز) و استمرار در بین بیماران مختلف بسیار متفاوت باشد. حساسیت به نور و صدا نیز از دیگر علائم این بیماری است.

سردرد میگرنی ممکن است در دوران کودکی شروع شود یا ممکن است تا اوایل بزرگسالی رخ ندهد. زنان بیشتر از مردان آسیب می‌بینند. سابقه خانوادگی یکی از رایج‌ترین علل این بیماری است. سردرد میگرنی می‌تواند موجب درد شدید در عرض چند ساعت تا چند روز شود و می‌تواند بسیار شدید باشد.

طبقه‌بندی میگرن

این بیماری می‌تواند به سه شکل بروز کند:

• میگرن کلاسیک: همراه با مقدمه (aura)
• میگرن متداول: بدون مقدمه
• میگرن پیچیده: علاوه بر این بیماری نوع دیگری از سردرد (مثل سردرد خوشه‌ای یا کششی) نیز همزمان بروز می‌کند.

منظور از مقدمه یا aura حالتی است که قبل از سردرد در برخی افراد بروز می‌کند و به عنوان یک هشدار و زنگ خطر می‌تواند از شروع سردرد در ساعات آتی خبر دهد. دیدن جرقه یا لکه‌های سیاه، حساسیت به نور و صدا، تهوع و علائمی از این قبیل از جمله حالت aura هستند. همان طور که ذکر شد اغلب بیماران این مقدمه را تجربه نمی‌کنند. عواملی که می‌توانند موجب آغاز سردرد میگرنی شوند:

• برخی غذاها مثل ادویه‌جات
• به هم خوردن الگوی خواب
• تغییرات هورمونی (مثل دوره ماهانه در زنان)
• داروها
• فعالیت فیزیکی
• محرک بینایی، شنوایی و حتی چشایی
• تغییرات دما
• گرسنگی
• عوامل روانی 1

نشانه های شناخت میگرن

درد ضرباندار معمولا در یک طرف سر و نزدیک شقیقه، پیشانی و چشم ها خود را نشان می دهد. میگرن می تواند فرد را بسیار به نور، صدا یا اعمال خفیف از جمله بالا رفتن از پله حساس کند. بسیاری از افراد دچار حالت تهوع، استفراغ یا مشکلات بینایی می شوند. این درد ممکن است فرد را مجبور کند نتواند به انجام شغل و کارهای روزانه ای که دارد بپردازد.

1- خمیازه کشیدن: یک یا دو روز قبل از شروع میگرن ممکن است متوجه شوید که بیش از حد معمول خمیازه می کشید. برای بسیاری از افراد این یک علامت آزاردهنده به شمار می رود. اما این موضوع می تواند به شما کمک کند تا برای پیشگیری از به وقوع پیوستن یک میگرن شدید دست به کار شوید. علائمی همچون خستگی، تشنگی، احساس به خوردن غذا به حجم زیاد، می تواند به همراه خمیازه، اتفاق بیفتند.

۲- هاله های نورانی: حدود ۲۰ درصد از افرادی که مشکل میگرن دارند قبل از شروع درد به مدت ۲۰ دقیقه یا یک ساعت تشعشع نورانی می بینند. ممکن است فلش های نورانی، خطوط مواج، و نقطه ببینند و یا تاری دید را تجربه کنند. به این نوع میگرن کلاسیک می گویند. دیدن قسمت های نورانی و ستاره های منور در میدان دید، تلفیق بینایی به دید تونلی و تاری دید. ۳۰ دقیقه تا یک ساعت قبل از به وقوع پیوستن میگرن به افراد دست می دهد. درست قبل از شروع سردرد این علائم از بین می روند. همچنین بانوانی که این علامت را قبل از میگرن مشاهده می کنند بیشتر از سایر بانوان در معرض خطر سکته قلبی هستند. این دسته از بانوان باید از مصرف دخانیات و خوردن قرصهای ضد بارداری به شدت اجتناب کنند.

۳- حالت تهوع: اگر چه علائم و نشانه های بین افراد متفاوت است. حالت تهوع از علائمی است که به صورت گسترده بین افراد مبتلا به میگرن رایج است. در صورتی که سردرد دارید، ولی به همراه این درد حالت تهوعی را تجربه نکرده اید، به احتمال زیاد شما میگرن ندارید. حالت تهوع باعث می شود تا شما از خوردن اجتناب کنید. همچنین برخی از افراد در هنگام بروز میگرن دچار استفراغ و اسهال نیز می شوند.

۴- درد: در یک سمت سر سردردهای عصبی و دیگر نوع سردرد های سبب می شود تا درد در تمامی سر پخش شود و یا در ۲ طرف سر درد داشته باشید. اما افراد مبتلا به میگرن علاوه بر حالت تهوع، درد بیشتری را در یک طرف سرشان احساس کنند. عدم توازن در دردهای ناحیه‌ی سر یکی از نشانه های میگرن است. به خاطر داشته باشید که انجام فعالیت های روزانه میگرن را تشدید می کند. افراد مبتلا به میگرن بر این باورند که در حین بروز میگرن، کارهای روزانه دشوار می شوند.

۵- حساسیت به نور و صدا: افرادی که مبتلا به میگرن هستند، اغلب از این موضوع شکایت دارند که به هنگام بروز درد، آنها به نور و صدا حساس می شوند. عده کمی هم از حساس شدن پوست بدنشان ناراحتند. نور، صدا و برخی از رایحه ها، در بسیاری از افراد به بروز میگرن و تشدید درد منتج می شود. 

۶- سوزن‌سوزن شدن: تغییر در حواس می تواند از نشانه های میگرن باشد. احساس سوزن زدن سر انگشتان، بی حسی در صورت، بازو و یا پا، از این نشانه ها هستند. این اتفاقات می توانند همزمان با دیدن هاله های نورانی و یا در هنگام بروز درد رخ دهند. این دست از تغییرات در حواس می تواند منجر به افزایش اثر اضطراب و استرس میگرن شوند.

۷- تار بینی: تار شدن و یا کم نور شدن دید می تواند در زمان دیدن هاله های نورانی و یا در هنگام بروز درد رخ دهد. عده کمی از مبتلایان به میگرن این علامت را قبل از به وقوع پیوستن درد مشاهده می کنند. این تغییرات عموما به دلیل تغییر جریان خون در مغز به وقوع می پیوندند. چنانچه از سردردهای مکرر رنج می برید و از میان علائم فوق، یک یا چند مورد را در خود مشاهده کرده اید، با مراجعه به پزشک متخصص، برای کاهش درد و درمان های پیشگیرانه اقدام کنید. 2

علت میگرن چیست؟

اگر چه علت اصلی این بیماری ناشناخته است؛ به نظر می‌رسد ژنتیک و عوامل محیطی در بروز میگرن موثر هستند. از دیگر علل میگرن می‌توان به عدم تعادل مواد شیمیایی در مغز، از جمله سروتونین که به تنظیم درد در سیستم عصبی کمک می‌کند؛ اشاره کرد.

محققان هنوز در حال مطالعه نقش سروتونین در میگرن هستند. تعدادی از عوامل محیطی که ممکن است باعث میگرن شود؛ عبارتند از:
تغییرات هورمونی در زنان. به نظر می‌رسد نوسانات استروژن از علل میگرن در زنان باشد که سردرد‌های شدیدی در بسیاری از زنان ایجاد می‌‌کند. زنان با سابقه‌ی میگرن اغلب سردرد را بلافاصله قبل یا در دوره‌های زمانی که کاهش شدید استروژن دارند، گزارش می‌دهند. علت میگرن در دوران بارداری یا یائسگی نیز به دلیل کاهش سطح هورمون استروژن است. داروهای هورمونی، مانند داروهای ضد بارداری خوراکی و درمان جایگزینی هورمون، ممکن است در ابتلا به میگرن نقش داشته باشد.

تنگ شدن، سپس گشاد شدن رگ‌های خونی که به پوست سر و مغز می‌روند می‌تواند از جمله علت‌های بروز میگرن باشد. سردرد زمانی آغاز می‌شود که رگ‌ها دوباره گشاد می‌شوند. تغییر الگوی خواب، بیدار ماندن شبانه، کار کردن زیاد و خستگی بیش از حد نیز می‌تواند باعث سردردهای میگرنی شود.

گاهی اوقات خانم‌ها بروز این سردردها را به دوران عادت ماهیانه نسبت می‌دهند و مصرف قرص‌های ضد بارداری را عامل مهمی برای به وجود آمدن میگرن می‌دانند. صدای بلند، نور زیاد، کنسرت موسیقی و فشار به گردن و حتی درد دندان نیز می‌تواند در ابتلا به میگرن نقش داشته باشد. مصرف برخی از خوراکی‌ها، پنیر، غذاهای شور و غذاهای فرآوری شده ممکن است باعث دردهای شدید میگرنی شوند.

افزودنی‌های مواد غذایی. آسپارتام شیرین‌کننده و گلوتامات که در بسیاری از غذاها یافت می‌شود ممکن است باعث میگرن شود. نوشیدنی‌های الکلی، به ویژه شراب و نوشابه‌های بسیار کافئین‌دار ممکن است باعث میگرن شود.

فشار. استرس در محل کار یا خانه می‌تواند از علل این بیماری باشد. تغییرات در محیط، تغییر آب و هوا یا فشار نیز می‌تواند خطر ابتلا به میگرن را افزایش دهد. داروهای ضد بارداری خوراکی و غربالگری، مانند نیتروگلیسیرین، میگرن را تشدید می‌کند.

چه افرادی در خطر ابتلا به میگرن هستند؟

سابقه خانوادگی. اگر یک عضو خانواده شما میگرن داشته باشد شما در خطر ابتلا به آن هستید.

سن. میگرن می‌تواند در هر سنی آغاز شود، هر چند اولین بار اغلب در دوران نوجوانی اتفاق می‌افتد. خطر ابتلا به میگرن با افزایش سن بیشتر می‌شود.

جنسیت. زنان سه بار بیشتر احتمال دارد که میگرن داشته باشند.

تغییرات هورمونی. اگر شما یک زن مبتلا به میگرن هستید، ممکن است متوجه شوید که سردرد شما درست قبل یا بعد از شروع قاعدگی شروع می‌شود. این بیماری به طور کلی بعد از یائسگی بهبود می‌یابد.

استرس
سیگار کشیدن 1

راه های درمان میگرن

میگرن قابل درمان نیست، اما پزشک شما می تواند در مدیریت آنها به شما کمک کند، بنابراین در موارد کمتری به آنها مبتلا می شوید و در صورت بروز علائم درمان می کنید. درمان همچنین می تواند به جلوگیری از ایجاد میگرن های شدید شما کمک کند.
 
برنامه درمانی شما به این بستگی دارد:

• سن شما
• چند بار در هفته میگرن دارید.
• نوع میگرن شما
• چقدر شدید هستند، براساس مدت ماندگاری، چقدر درد دارند و چند بار آنها شما را از رفتن به مدرسه یا محل کار باز می دارند.
• تهوع یا استفراغ و علائم دیگر
• سایر شرایط سلامتی شما و داروهای دیگری که ممکن است مصرف کنید

 
شما می توانید چند کار را در خانه امتحان کنید که ممکن است به رفع درد میگرن شما نیز کمک کند:

• در یک اتاق آرام و تاریک دراز بکشید.
• پوست سر یا شقیقه های خود را ماساژ دهید.
• یک پارچه سرد را روی پیشانی یا پشت گردن خود قرار دهید.

 داروهای میگرنی

از داروها می توان برای جلوگیری از وقوع میگرن استفاده کرد و یا آن را درمان کرد. ممکن است بتوانید با داروهای OTC تسکین پیدا کنید. اما اگر داروهای OTC موثر نباشند، پزشک ممکن است تصمیم به تجویز داروهای دیگر بکند.

این گزینه ها بر اساس شدت میگرن شما و هر یک از دیگر شرایط سلامتی شما خواهد بود. گزینه های دارویی هم مواردی را برای پیشگیری و هم روش های درمانی در هنگام حمله شامل می شود. 3


پی نوشت:
1.www.drdr.ir
2.www.kermany.com
3.www.beytoote.com